ÇAVUŞOĞLU SAMANLIĞI SONUÇ RAPORU... (Prof Dr. Metin Özbek’in raporu) Maraş-Erciş İlçesinde tesadüfen ortaya çıkan ve üzerinde ayrıntılı antropolojik inceleme yapılan iskeletlerin çoğunluğu genç insanlardı... bu insanlar bilinçli olarak katledilmişlerdi... hatta bir kısmının da yakılmış olduğu tespitlenmiştir. ‘Alpin’ ırk tipine (özellikle Anadolu söz konusu edildiğine göre), Türklere ait olması güçlü bir olasılık olan bu bireylerin karşılaştığı bu tüyler ürpertici saldırı ve işkenceler yörede yaşayan canlı şâhitlerin anlattıklarını da bir bakıma destekler niteliktedir. Tarih şimdi tersine dönmekte; Katledilenlerin Ermeniler değil Türkler olduğu açıkça ortaya konmuş olmaktadır. BİR TOPLU MEZAR DAHA... Bölgede incelemelerde bulunan bir diğer bilim adamı Arkeolog Prof. Dr. Cevat Başaran, bu toplu katliamlar ve toplu mezarlar hakkında şunları yazıyor: "1915-1918 yılları arasında Doğu Anadolu'da meydana gelen acı olayları gerçek yönleriyle ortaya koymayı amaçlayan toplu mezar kazılarından birisi de ‘Kars-Subatan'da yapıldı. Kars'ın yaklaşık 28 km. Doğusunda, Türkiye-Rusya sınırındaki ‘Ani Ören’ yeri yakınında yer alan Subatan köyünde ki toplu mezarın açımı, "Yakın tarihimizde Kars ve Doğu Anadolu" Sempozyumu'nun ardından 20.6.1991 günü gerçekleşti. 1918'de Ermenilerin bölgeden çekilmesi sırasında diğer bir çok merkez gibi Ermeni çetelerinin saldırısına uğrayan Subatan köyü, Ani yolu üzerinde Büyük ve Küçük Yahni tepelerinin güneyindedir. Bugün yaklaşık 20-30 hanelik Müslüman nüfusu barındıran Subatan köyündeki kazı çalışmaları, olayları yaşayan (görgü tanıklarından 120 yaşındaki Fâriz Öztürk ile 95 yaşındaki Durağa Öztürk'ün) sözlü ifadeleri doğrultusunda, köyde belirlenen dört ayrı toplu mezar yerinden Köseoğulları mahallesindeki merekte (samanlıkta) açılan 8x10 m.'lik bir alanda yürütüldü. 4x5 m.'lik dört ayrı kareye ayrılan alanda ilk çalışmalar A-l açmasında başlatıldı. Önce geniş yüzeyde sürdürülen kazı daha sonra A-l ve B-l açmalarının iç kesişim noktasında yoğunlaştırıldı. Üstteki 40 cm.lik dolgu toprağın kaldırılmasından sonra ilk iskeletlerle karşılaşıldı. Karışık olarak in-situ malzemeyle birlikte ele geçen iskeletlerin çoğunluğunun 0-1 Yaş arası çocuklara ait olduğu izlendi. (DEVAM EDECEK)