Günümüz iş dünyasında, teknolojinin ilerlemesi ve aile içinde ki iletişimlerin sıkıntıya uğraması, sosyal ilişkilerin zayıflamasıyla birlikte üretim ve verim kalitesinde gözle görülür bir azalma dikkati çekmektedir. Son dönemde ise yeni iş ortamları, yönetimler, yapılan işlerin nitelikleri ve özerklik durumları, çalışan insanda, 'Burnout (tükenmişlik) Sendromu' denilen bir durumu ortaya çıkarmıştır. Burnout, kısaca kişinin kendisine büyük hedefler koyup daha sonra istediklerini elde edemeyip hayal kırıklığına uğrayarak, yorulduğunu ve enerjisinin tükendiğini hissetmesi olarak açıklanabilir.
Zaman zaman hedeflerin dışında kalan çalışanlar bir süre sonra çalışmaktan uzaklaşırlar. Yapılan işten keyif alınmaz.
Tükenmişlik sendromu duygusal, fiziksel, zihinsel bulgu ve belirtiler içermektedir;
Duygusal tükenmişlik belirtileri; Depresif duygulanım, desteksiz, güvensiz hissetme, ümitsizlik, evde gerilim ve tartışma artışı, kızgınlık, sabırsızlık, huzursuzluk gibi negatif duygularda artış, nezaket, saygı ve arkadaşlık gibi pozitif duygularda azalma olarak görülebilir.
Fiziksel tükenmişlik belirtileri; Güçsüzlük, kronik yorgunluk, enerji kaybı, yıpranma, hastalıklara karşı daha hassas olma, sık baş ağrıları, bulantı kas krampları, bel ağrısı, uyku bozuklukları gibi değişik sorun ve yakınmaları içerir.
Zihinsel tükenmişlik duyguları ise; Doyumsuzluk, kendine işine ve genel olarak yaşama karşı negatif tutumlar içerebilir. Bunların sonucunda ise işi bırakma, savsaklama gibi davranışlar görülebilir
Tükenmişlik nedenleri 3 başlık altında toplanabilir.
Rol Çatışmaları: Birbiriyle çakışan sorumluluklar taşıyan insan, öncelikler koyarak sorumluluklarını sıralamak yerine, her şeyi aynı düzeyde iyi yapmaya çalışabilir. Bu durumda yorgun düşer ve sonuç tükenmişlik sendromu olur.
Rol Belirsizliği: Çalışan kendisinde iyi bir kariyer portresi çizmesinin beklendiğini bilir ama kendisine rehberlik ya da model alacağı biri olmadığından bunu nasıl başaracağından emin olamaz. Ve bunun sonucunda da faydalı olacak hiçbir şeyi başaramadığı kanısına kapılabilir.
Aşırı yüklenme: Hiç kimseye hayır diyemeyerek altından kalkabileceğinden çok daha fazla sorumluluk yüklenen kişi sonuç olarak tükenme noktasına dayanabilir.
Tüm bunların dışında çalışma ortamıyla ilgili bazı problemlerde strese ve kişinin kendisini yaptığı işte mutsuz hissetmesine neden olabilir. Bu problemlerden en önemlileri:
* Aşırı iş yükü ve dinlenme zamanının az olması,
* Yöneticilerin yetersizliği, denetim yetersizliği veya her ikisi,
* Yetersiz uzman eğitimi ve yönlendirme,
* Yaptığı işi kontrol etme veya etkileme duygusundan yoksun olma,
* Çalışanlar arasında destek ve sosyal ilişkilerin olmaması,
* Aşırı zor ve yoğun iş ortamı, olarak sıralanabilir.
Yarın bu sıkıntıdan kurtulmanın yolarını konuşacağız.