(Prof. Dr. Metin Özbek Raporunun devamı) Mezar açıldığında yaklaşık 80 cm. derinlikte ele geçen bir iskelet grubu oldukça ilginç bir yapı gösteriyordu. Kuzey-Güney doğrultusunda konumlanan bu iskeletlerden biri bir ana ve kız çocuğuna ait olmalıydı. Kadın sağ yanı üzerine düşmüş, sol koluyla kucağındaki çocuğuna sarılmıştı. Kadının kafatasında belirlenen iki darbe izi, bunların özellikle kafalarına vurularak (olasılıkla balta ya da kesici aletlerle) katledildiğini gösterir nitelikteydi. İlk vuruşta fazla etkili olmayan balta, ikinci vuruşla kafatasını derinlemesine ikiye ayırmıştı. Kadın ve kucağında ki çocuğu üzerlerindeki giysilerle gömülmüşlerdi. A-l açmasının(Bu arkeolojik bir terimdir) güney köşesinde ele geçen bir başka iskelet grubunun sadece çok az bir kısmı açılabilmişti. Anlaşıldığı kadarıyla bu cesetlerde yine gelişi güzel yatırılmışlardı. Buradaki ilk çalışmalarımız sonrasında 12 çocuk ve 3 yetişkin iskeleti ortaya çıkartılmıştır. Kazı sırasında ele geçen diğer buluntular arasında; iç giysisi ve ipekli elbise parçaları, bir kemere ait madeni toka, iki çift küpe, küçük bir kolyeye ait çok sayıda renkli boncuk, madeni zincir, giysi düğmeleri, oldukça paslanmış bir bakır sikke ve yer yer çürümüş ahşap hatıllar bulunmaktaydı. Bu buluntular, Kars Müzesi'nde açılan Katliâm Bölümü'nde sergilenmeye alındı. GÖRGÜ TANIKLARININ İFADELERİ… Olayların görgü tanıklarından Fâriz Öztürk ve Durağa Öztürk'ün arşiv belgeleriyle desteklenen ifadelerine göre, 25 Nisan 1918'de Ermenilerce yapılan katliâm şu şekilde meydana gelmiştir: Kars ve Sarıkamış'tan geri çekilen Taşnak-Ermeni çeteleri, o zamanlar Türk, Ermeni ve Rumlar'ın birlikte yaşadığı Subatan köyüne de saldırırlar. Her yana gelişigüzel ateş açan çeteciler, ele geçirdikleri köylüleri de bulundukları yerde acımasızca öldürürler. Arşiv belgelerinden elde edilen fotoğraflara ve kazı sonrası ulaşılan bulgulara göre kafalarına baltalarla vurularak veya karınlarına süngü sokularak öldürülen kadın ve çocuklarla yaşlı erkekler sokaklarda bırakılır. Subatan köyünde toplam 570 çocuk, kadın, genç-yaşlının katledildiği belgelenmiştir. (DEVAM EDECEK)