Emeklilik hakkı için üç şart var. Birincisi, sigortalılık süresinin tamamlanması. Sigortalılık süresi, sigortalının ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile emeklilik talebinde bulunduğu tarih arasında geçen süredir. İkinci koşul ‘prim ödeme gün sayısının’ tamamlanmasıdır. İşe giriş tarihine göre kişilerin prim ödeme gün sayıları farklıdır. Üçüncü ve en önemlisi işe giriş tarihine göre değişebilen belirli bir yaşın tamamlanmasıdır. Üç koşul bir arada sağlandığında emekli olmaya hak kazanılıyor. Dolayısıyla üç şartın aynı anda sağlandığı tarihte aylık bağlanması için başvuruda bulunulabiliyor. İşe başlama tarihi değişir mi? Emeklilik tarihi için en kritik husus, ilk kez sigortalı olunan tarihtir. Bu tarih değişmez. Ancak bazı borçlanmalar, sigorta girişini öne çeker. Bu işlemle sigorta başlama tarihi geri gider. İlk kez sigortalı olunan tarih değişmese de, emeklilik hesabı için bu tarih değişebilir. Bu tarih değiştiğinde emeklilik için gerekli şartlar da değişiyorsa, borçlanma ile erken emeklilik mümkün hale gelir. Örneğin yedek subay okulu sürelerini borçlanan bir kişinin sigorta girişi geri gider. Doktora ve tıpta uzmanlık süresi, avukatlık stajı, fahri asistanlık borçlanması sigorta girişini geri götürür. Borçlanmaya konu gün sayısı kadar geri giden ilk kez sigortalı olunan tarihe göre emeklilik koşulları yeniden belirlenir. Yaş ve prim gün sayısı fark ediyorsa daha az günle emeklilik mümkün olur. Ancak, doğum izni ve ücretsiz izin borçlanması, sigorta girişini öne çekmez. Nasıl hesaplanır? Bir kişinin ne zaman emekli olacağının belirlenmesi için, ilk kez sigortalı olduğu yani çalışmaya başladığı tarihi bilmemiz gerekir. Bu tarih kişinin emeklilik için gerekli şartlarının belirlenmesi açısından çok önemlidir. Diğer yandan pek çok kez emeklilik tarihini öğrenmek isteyen okurlarımız bana veya sosyal güvenlik uzmanlarına bu tarihi yalnızca yıl olarak belirtiyor. Hâlbuki sosyal güvenlik sisteminde bir günün bile önemi var. Bazen bir gün erken işe giriş, emeklilikte bir yıl avantaj sağlıyor. Örneğin 24 Kasım 1992’de ilk kez sigortalı olmuş bir erkek, 54 yaşında, 23 Kasım 1992’de ilk kez sigortalı olmuş bir erkek 53 yaşında emekli olmaya hak kazanıyor. Dolayısıyla emeklilik tarihini öğrenmek isteyen bir kişinin öncelikle gün, ay ve yıl olarak ilk kez sigortalı olduğu tarihi öğrenmesi ve soru sorarken bu tarihleri belirtmesi çok önemli. İlk kez işe girilen tarihin yıl olarak bilinmesi emeklilik tarihinin hesaplanmasına yetmez.