Dünya Sağlık Örgütü (WHO)nün açıklamasına göre Corona Virüs Salgını (Covit-19) 114 ülkeyi etkisi altına alarak tehdit olarak devam ederken alınmaya çalışılan önlemler küresel piyasalarda da olumsuz etkilerini sürdürmektedir. Ülkemizde de Corona Virüsün etkisi altına giren kişi sayısının giderek artmaya başladığını görmekteyiz. Hükümetler ve Merkez Bankalarınca küresel piyasalardaki etkisini azaltmak için bir dizi önlemler uygulamaya alınmaktadır. Ülkemizde henüz virüsün yayılmasına vatandaşlarda tam duyarlılık hakim olamazken bir çok ulusal ve uluslararası zincir Mağazaları olan firmalar hem ülkemizde hem de diğer ülkelerdeki mağazalarını geçici süreli kapatarak hastalığın yayılmasını önlemeye çalışmaktadırlar. Mağazalar kapatmalarına karşın İnternetten online alışveriş im-kanlarını açık tutmaktadırlar. Örnek vermek gerekirse; Vakko, İkea, Beymen, Lc Waikiki, Paşabahçe, Gratis, Karaca gibi bir çok marka mağazaları…
Corona Virüs Salgınının (Covit-19) piyasaları ilk vurduğu 19 Şubat'tan bu yana küresel bor-salardan 17-18 trilyon dolar civarında kayıpların olduğu belirtilmektedir. Borsa İstanbul, ABD ve Avrupa borsalarında hafta içinde sert düşüşler yaşansa da tepki alışları ile dalgalı seyirlerini sürdürmüşlerdir.
BIST 100 endeksi çok hareketli geçen bu haftada, geçen haftayı 94.550 puandan kapatan Borsa İstanbul bu haftayı önceki hafta kapanışına göre düşerek 85.795 puandan kapanmıştır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), doların 20 Mart 2020 Efektif kurunu alışta 6,4794 TL, satışta 6,5053TL.olarak Euro kurunu ise alışta 6,9688 TL, satışta ise 6,9968 TL olarak açıkladı.
Petrol fiyatları;
Virüs salgınının küresel ekonomide yarattığı tehdidin artması ve arzın hızla arttığı bir ortamda talebin stabil kalmasının etkisiyle yaklaşık 17 yılın en düşük kapanış seviyesinin altını indi.
Vadeli petrol kontratları New York'ta yüzde 2,8 düşerek varil başına 26.20 dolara kadar geriledi. Petrol ilk baştaki kaybının bir kısmını geri aldı, ancak; bu hafta sonuna artarak Brend Petrol fiyatı: Usd.28.44.- den işlem görmektedir. (20.Mart.2020 saat 19.00)
Vadeli petrol kontratları New York'ta, Perşembe günü 2002'den beri en düşük seviyesinden rekor bir yükseliş gerçekleştirmesi sonrası yüzde 7,2 kadar daha tırmandı. Brent Petrol şu an 30,7 Dolar’dan işlem görüyor.
Altın Fiyatları; Kapalı çarşı şu an için Gram altın 314,66 TL den, Çeyrek Altın 517,81 TL’den Ons fiyatı ise 1.489,31 USD'den işlem görmektedir.
Türkiye'nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi 530 puanı aştı. CDS'ler yılbaşında 20 ayın en iyi risk iştahına işaret eden 240 puandaydı.
(CDS Nedir? : CDS (Credit Default Swap) (Kredi Temerrüt Takası), ülke risklerini açıklayan bir göstergedir. En basit tanımlama ile bir devletin ya da ülkedeki şirketlerin piyasaya sunduğu borçlanma araçlarının (hazine bonosu, devlet tahvili, finansman bonosu vs.) vadeleri geldiğinde bunların ödenmemesine riskine karşılık yatırımcılardan alınan bir bedeldir. Bunu bir tür sigorta bedeli gibi algılamak yanlış olmaz. Ödenmeme riskine karşılık ödenen bu sigorta bedeline ise CDS Primi adı verilmektedir. Primi Yıllık 500 Puanı Aştı” haberleri tehlike çanlarının çaldığı anlamında da yorumlanabilir. Yatırımcı yatırım yaparken sağlayacağı faiz gibi getirilerin yanında ayrıca CDS primi gibi bir maliyetle de karşılaşacak. Doğal olarak reel ve nominal getirisi de azalacaktır. Bu ek maliyet CDS puanının yükseldiği durumda daha da maliyetli olacaktır. Yani yatırımcı yatırım yaparken hem risk alacak hem de artı bir parasal maliyete de katlanacaktır. Bu durum devletin ve özel sektörün borç bulma riskini daha da artıracaktır.)
Amerikan Merkez Bankası (Fed), bu hafta başı itibarıyla faizini (federal funding rate) 100 baz puanlık indirimle 0 – 0,25 aralığına düşürdüğünü ve 700 milyar dolarlık parasal genişleme programına başladığını açıkladı. Fed’in bu kararında etkili olan en önemli konu: Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) artık pandemik olarak tanımladığı korona virüsünün yarat-tığı olumsuz etki.
ABD Merkez Bankası (Fed), corona virüsü salgınının ekonomik etkileriyle mücadele kapsamında dolar likiditesi sağlamak üzere Salgınla birlikte küresel piyasalarda ortaya çıkan nakit dolar ihtiyacını karşılamak üzere Avrupa Merkez Bankası, Japonya, Kanada, İsviçre ve İngiltere ile Singapur, Güney Kore, Brezilya, İsveç, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika, Norveç ve Danimarka merkez bankaları da FED’in dolar temin ettiği takas (swap) hattına katıldı. Bu takas birlikteliği 6 sürdürülecek. Goldman Sachs ABD ekonomisinde yılın 2. Çeyreğinde yüzde 5 daralma bekliyor. Tüketicilerin ve şirketlerin harcamalarındaki azalma ekonomide sert daralma beklentisini doğuruyor.
Bank of America yatırımcılarına yaptığı uyarıda Covid-19 salgını nedeniyle ekonomide resesyonun artık önlenemeyeceğini, bunun etkilerinin de görülmeye başladığını duyurdu.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) ise ikinci olağanüstü toplantıyla, politika faiz oranını 15 baz puan indirerek yüzde 0,10’a düşürdü ve varlık alımlarını 200 milyar sterlin artırdı Politika faiz oranını yüzde 0,25'ten yüzde 0,10'a düşürüldüğü belirtilen, BoE'nin, varlık alım programının 435 milyar sterlin seviyesinden 200 milyar artırılarak 645 milyar sterlin seviyesine yükseltilmesine karar verdiği aktarıldı.
Merkez Bankası 17 Mart 2020 bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (Politika Faizi) 100 Baz puan düşürerek yüzde 10.75 den yüzde 9,75'e çekti.
Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında;
Corona Virüs etkisinin 114 ülkede hem insanların sağlığını, hem de ekonomilerini tehdit etmektedir. Ülkeler yoğun önlemler dizisini başlatmış olup, yayılmasının önlenmesi için Bilim Kurullarıyla aşısının bulunması ve salgını önlemek için okulların tatil edilmesi işyerlerinde evden çalışma başlatılması, ücretsiz izinlerin başlatılması işyeri sahiplerinin işyerlerini geçici kapatması, işyerlerine ve çalışanlara finansal desteklerin planlanması kararlarını almaktadırlar. Ancak hızla kararların uygulamaya alınmaması piyasalarda durgunluğa neden olmaya başlamıştır. Salgının durdurulması için Çin’de ve İtalya’daki gibi etkin önlemler ve piyasaların hareketlenmesi için parasal desteklerin hem hükümet hem de firma sahiplerince acilen yapılması gerekmektedir.
Piyasalarda haftaya yaşanacaklarla ilgili öngörülerim ise; Borsa İstanbul’da haftaya hareketliliğin devam edeceği USD ve Altında yukarı yönlü hareketlerin dalgalı olarak süreceği görüşündeyim.