Meslek hastalıkları, belirli bir işte veya çalışma ortamında uzun süre maruz kalınan olumsuz faktörler nedeniyle ortaya çıkan, işçilerin sağlığını etkileyen hastalıklardır. Bu hastalıklar, işçinin çalışma koşullarına, işin niteliğine ve maruz kaldığı tehlikeli faktörlere bağlı olarak gelişir. Meslek hastalıkları, genellikle belirli bir süre zarfında ve sürekli bir maruz kalma sonucu ortaya çıkar, yani ani gelişen hastalıklar değildir.
Türk İş Hukuku’n da meslek hastalıkları, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Meslek hastalıklarının en temel öözelliği, hastalığın işyerindeki çalışma koşullarından kaynaklanıyor olmasıdır.
Meslek hastalıkları, bazen uzun süreli ve fark edilmeyen süreçler olduğu için, işçiler genellikle hastalıklarının işyerindeki koşullardan kaynaklandığını fark etmeden şikayetlerini dile getirebilirler. Meslek hastalığına yakalanan bir işçi, haklarını savunmak ve hastalıklarının işyerindeki çalışma koşullarıyla bağlantılı olduğunu ispatlamak için aşağıdaki adımları izlemelidir:
- Hastalık Belirtilerini Takip Etmek ve Doktora Başvurma- Hastalık belirtilerinin işyerindeki koşullardan kaynaklandığını düşündüğünde, meslek hastalığı teşhisi koyabilecek bir işyeri hekiminden veya uzman doktordan rapor almalıdır. İşçi aynı zamanda işyerindeki İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) birimine veya sağlık kuruluna durumu bildirmelidir. İSG birimi, işyerindeki tehlikeleri değerlendirerek, hastalığın işyerindeki koşullardan kaynaklandığına dair rapor hazırlayabilir.
- SGK’ya Başvurma- İşçi, meslek hastalığının tespiti ve tedavi masraflarının karşılanması için SGK’ya başvuruda bulunmalıdır. SGK, iş kazası ve meslek hastalıkları sigorta kapsamında işçilerin tedavi masraflarını karşılar. Ayrıca, işçinin işe bağlı hastalığa yakalanıp yakalanmadığının belirlenmesi için SGK’nın meslek hastalığı tespiti yapması gerekebilir. İşçi şayet tazminatlarının tahsili amacı ile işveren aleyhine dava açar ise SGK dosyası mahkeme tarafından talep edilecektir.
- Hukuki Yolları Araştırmak- Meslek hastalığına yakalanan işçiler, İş Mahkemesi’ne başvurarak tazminat talebinde bulunabilir. Bu tazminat, hastalığın tedavi masraflarını, iş gücü kaybını yani sürekli maluliyet tazminatı ve diğer maddi zararı kapsar. İşçi, İş Kazası ve Meslek Hastalığı Tazminatı için dava açabilir ve meslek hastalığına yol açan iş koşullarına karşı işverenin sorumluluğunu belirletebilir.
- Güvence ve Tedavi Hakkı- Meslek hastalığına yakalanan işçi, işyerinin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin yetersiz olduğu durumlarda işverenin sorumluluğunu talep edebilir. Ayrıca, hastalığa bağlı olarak çalışamadığı süre boyunca gelir kaybı tazminatı da talep edebilir. İŞKUR’un işsizlik ödeneği ve SGK’dan alınacak raporlarla, hastalığın tedavi süresi boyunca maddi destek sağlanabilir.
Sonuç olarak meslek hastalıkları, çoğu zaman fark edilmesi zor olan ve yıllar içinde gelişen hastalıklardır. İşçi, meslek hastalığına yakalandığında hem fiziksel hem de hukuki açıdan haklarını savunabilmek için doğru adımları atmalıdır. İşyerindeki sağlık koşullarının yetersizliğinden kaynaklanan bir hastalık durumu, işverenin sorumluluğunu doğurur ve işçi, yasal hakları çerçevesinde tazminat alabilir. Tazminat oranları yüksek olan bu tür davalarda hak kaybına uğramamınız için süreç içerisinde mutlaka hukuki yardım almanızı tavsiye ederim.