Dijital çağın en büyük dönüşümlerinden biri olan e-ticaret, günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Her yıl milyonlarca insan internet üzerinden alışveriş yapıyor. Ancak, e-ticaretin kolaylıkları kadar hukuki boyutları ve tüketicilere tanınan haklar da oldukça önemli. Peki, online alışveriş yaparken hangi haklara sahip olduğunuzu biliyor musunuz?
1. İade ve Cayma Hakkı
Tüketici olarak online alışverişlerde mesafeli satış sözleşmeleri çerçevesinde belirli haklara sahipsiniz. En önemlilerinden biri de 14 günlük cayma hakkıdır:
Satın aldığınız ürünü herhangi bir gerekçe göstermeden ve ceza ödemeden iade edebilirsiniz. Ancak, kişiye özel üretilen ürünler, hızlı bozulan veya son kullanma tarihi geçen mallar gibi bazı ürünlerde cayma hakkı sınırlıdır. Bu istisnalar, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Bunlara örnek olarak, üzerinde isim yazılı kupa, özel ölçülerde üretilmiş mobilya, gıda ürünleri, taze çiçekler, iç çamaşırı, kozmetik ürünler, e-kitaplar, indirilebilir müzik veya yazılım programları verilebilir. Unutmayın, cayma hakkınızı kullanmak istediğinizde ürünü, satıcıya ulaştıktan sonra 14 gün içinde geri göndermelisiniz. Satıcı da aynı süre içinde paranızı iade etmek zorundadır.
2. Ayıplı Mal Durumunda Haklarınız
Online alışverişte size ulaşan ürün, sipariş ettiğiniz ürünle uyumsuzsa veya kusurluysa, kanun size önemli haklar tanır:
• Ürünün değişimini talep edebilirsiniz.
• Ürünün onarılmasını isteyebilir veya bedel indirimi talep edebilirsiniz.
• Eğer bu çözümler sizi tatmin etmezse, sözleşmeyi feshederek paranızı geri alabilirsiniz.
Ürünü teslim alırken hasarlı olup olmadığını kontrol edin. Ayıplı olduğunu fark ettiğiniz anda durumu yazılı olarak satıcıya bildirin. Kırılabilir bir ürün ise paketi açarken video çekmenin çok önemli olduğunu da hatırlatmak isterim.
3. Gizlilik ve Kişisel Verilerin Korunması
E-ticaret platformları, alışveriş sırasında birçok kişisel verinizi toplar. Adres, telefon numarası, ödeme bilgileri gibi verilerinizin korunması için KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) ve GDPR gibi düzenlemeler devrededir. Satıcılar, sizden aldıkları kişisel verileri yalnızca gerekli işlemler için kullanabilir. Bilgilerinizin izniniz dışında üçüncü taraflarla paylaşılması durumunda şikâyet hakkınız vardır.
4. Teslimat Süresi ve Yükümlülükler
Online alışverişte satıcılar, taahhüt ettikleri süre içerisinde ürünleri size ulaştırmakla yükümlüdür. Eğer ürün, taahhüt edilen süre içinde teslim edilmezse, tüketici olarak siparişi iptal etme hakkınız bulunur. Kanunen, satıcı 30 gün içinde teslimat yapmalıdır.
5. Sahte ve Güvensiz Sitelerden Korunma
E-ticaretin yaygınlaşması, sahte veya dolandırıcı sitelerin de artmasına neden oldu. Güvenli bir alışveriş için şu adımları izleyebilirsiniz:
• SSL sertifikası olan siteleri tercih edin. (Site adresinin "https://" ile başlamasına dikkat edin.)
• Bilmediğiniz sitelerde, kullanıcı yorumlarını kontrol edin.
• Güvenli ödeme yöntemlerini (örneğin, sanal kart) kullanın.
6. Tüketici Şikayetlerini Çözümleme
Eğer bir e-ticaret işleminde sorun yaşarsanız, haklarınızı aramak için farklı yollarınız var:
Tüketici Hakem Heyetleri: 2024 yılı itibarıyla 66.000 TL'ye kadar olan uyuşmazlıklarda hakem heyetine başvurabilirsiniz. Daha büyük meblağlı anlaşmazlıklar için Tüketici Mahkemesi’ne başvurabilirsiniz.
7. Elektronik Faturaların Önemi
Online alışverişlerde her zaman bir fatura talep edin. Fatura, cayma hakkı, garanti ve iade işlemleri gibi durumlarda hukuki dayanağınız olacaktır.
E-ticaret, hayatımızı kolaylaştırsa da bilinçsiz alışverişler hak kayıplarına yol açabilir. Haklarınızı bilmek ve gerektiğinde harekete geçmek hem cebinizi hem de zamanınızı koruyacaktır. Online alışverişte dikkatli davranmak ve hukuki yolları öğrenmek, yalnızca bireysel değil, toplumun geneline fayda sağlayacaktır.