Alkollü araç kullanımının Karayolları Trafik Kanunu kapsamında çeşitli yaptırımları mevcuttur. Bu yaptırımlar, para cezası, ehliyete el koyma veya aracın trafikten menedilmesi şeklinde olmaktadır.
İlk 0.50 promil üstü araç kullanımı halinde sürücü hakkında idari para cezası ve 6 ay süre ile sürücü belgesinden mahrum bırakma cezaları uygulanır. Ancak bu oran hususi araç kullanımlarında 0.50’dir. Hususi araç dışında kalan ticari araçlarda sınır 0.20 promildir. İdari para cezası 2024 senesi için 6.439 TL olarak belirlenmiştir.
İkinci defa alkollü araç kullanımında yine idari para cezası (2024 senesi için 8.075 TL olarak belirlenmiştir.) uygulanmakla birlikte 2 yıl süre ile ehliyete el konulmaktadır. Üçüncü seferde ise yine idari para cezası (2024 yılı için 12.977 TL olarak belirlenmiştir.) ile birlikte 5 sene süre ile ehliyete el konulmakta ve ayrıca araç da trafikten men edilmektedir. 3 kez alkollü araç kullanmaktan kaynaklı yaptırım uygulanan sürücü hakkında 6 aydan fazla olacak şekilde hafif hapis cezası da uygulanabilmektedir. İdari para cezalarını 15 gün içinde ödenmesi halinde %25 erken ödeme indirimi uygulanacaktır.
Sürücünün alkol oranı 1.00 promil üstü ise yukarıda bahsedilen yaptırımlar uygulanmakla birlikte TCK m.179 kapsamında Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma suçu gereği sürücü hakkında kovuşturma da başlatılır. İlgili kanun hükmüne göre alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde aracı sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararına göre ise rutin kontroller sırasında durdurulan araçtaki sürücünün alkol ölçümü yapılması ve promilinin 1.00 ve üzeri çıkması halinde yalnızca alkol oranına göre hapis cezası verilmesi hukuka aykırıdır. Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na göre suçun oluşması için yalnızca alkollü araç kullanmak yeterli değildir. Ayrıca sürücünün emniyetli bir şekilde araç kullanamayacak durumda olması gerektiğini ve her somut olayda bu durumun saptanması gerektiği belirtilmiştir. Zira alkol kullanılmasına rağmen emniyetli bir şekilde araç kullanıldığı hallerde ilgili suç oluşmamaktadır.
O halde alkol oranı 1.00 ve üstü promilli sürücülerin TCK m.179/3 delaletiyle m.179/2 kapsamında cezalandırılması için aşağıda belirttiğim iki husustan birinin de var olması gereklidir.
1- Alkollü araç kullanan kişinin emniyetli bir şekilde araç kullanmadığına ilişkin dosya da somut bir delil olmalıdır. Örneğin trafik kuralı ihlal etmesi ve bu durumun dosyada somut deliller ile sabit olması gereklidir.
2- Alkollü araç kullanan kişinin hastaneye sevki sağlanmalı ve emniyetli bir şekilde araç kullanamayacağına ilişkin hekim raporu alınmalıdır.
Aksi durumlarda yalnızca rutin kontrol sırasında promil oranı 1.00 yahut üstü çıkması neden gösterilerek kişiye TCK m.179/3 delaletiyle m.179/2 kapsamında ceza verilmesi hukuka aykırı olacaktır.
İlgili yazım bilgilendirici nitelikte olup şunu da belirtmem de fayda olduğunu düşünmekteyim. 1.00 promil ve üstü araç kullanan kişi hakkında alınan hekim raporlarının birçoğu emniyetli bir şekilde araç kullanılamayacağını göstermektedir. Bu nedenle alkollü araç kullanmanız hem sizin hem de diğer vatandaşların hayatını açıkça tehlikeye atmaktadır. Yazıyı alkollü araç kullanımını özendirme değil idarenin uyması gereken prosedürleri anlatmak amacı ile kaleme aldığımı belirtmek isterim.