Değişen dünyada korona virüs pandemisinin de büyük oranda etkisi ile tüketici alışkanlıkları tamamen değişti. Gerek sosyal mesafenin korunması ihtiyacı gerekse erişimin daha kolay olması sebebiyle internet alışverişi yaygınlık kazandı. Artık market alışverişini bile çevrimiçi yani online olarak yapabiliyoruz. Her ne kadar bakkaldan ekmeğini iyi kızarmış olanını seçmeyi isteyen büyüklerimiz için bu çok garip geliyor da olsa, fiyat karşılaştırmasının daha kolay yapılması ve büyük oranda zaman kazandırması yadsınamaz bir gerçek olmuş durumda. Artık satıcı firmalar da daha çok mağaza şubesi açmak yerine büyük depolar kurarak, kargo yoluyla müşterinin ayağına kadar göndermeyi daha avantajlı buluyor. Ayrıca satıcılar da buna karşılık müşteriye birçok kampanyalar sunuyor. Ancak tüm bunlar bazen satıcı ile tüketici arasında uyuşmazlıklara yol açmakta, tatsızlıklar yaşanabilmekte. Bu hususların en aza indirilmesi için tüketicinin haklarını, satıcının ise yükümlülüklerini iyi biliyor olması gerekiyor. 2014 yılında yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 48. Maddede mesafeli satış sözleşmelerini ayrıntılı şekilde düzenlemiş. İnternet alışverişini hukuki açıdan ele alalım. Tüketici, mesafeli sözleşmeyi ya da teklifi kabul etmeden önce siparişi onaylandığı takdirde ödeme yükümlülüğü altına gireceği konusunda açık ve anlaşılır şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilir. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir. Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı andan itibaren taahhüt edilen süre içinde edimini yerine getirir. Mal satışlarında bu süre her hâlükârda otuz günü geçemez. Satıcı veya sağlayıcının bu süre içinde edimini yerine getirmemesi durumunda tüketici sözleşmeyi feshedebilir. CAYMA HAKKI; Cayma hakkını, bir tüketicinin internet alışverişlerindeki en büyük güvencesi olarak da niteleyebiliriz. Cayma hakkı, tüketicilere satın aldıkları ürünü 14 gün içerisinde hiçbir koşula bağlı kalmadan ve cezai şart ödemeden iade edebilme imkânı sunar. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Tüketicinin cayma hakkını kullandığı tarihten itibaren, satıcı 10 gün içerisinde aldığı toplam bedeli tüketiciye iade etmek durumundadır. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Stok olmaması nedeniyle siparişin teslim edilmesi mümkün olmadığında satıcı tüketiciye durumu üç gün içinde yazılı olarak bildirmeli ve bedeli iade etmelidir. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir. Tüketicinin cayma hakkı bulunmayan ürünler ise şöyle: Kişiye özel olarak üretilen veya özel hale getirilen ürünler Mayo, iç çamaşırı veya kozmetik gibi hijyenik açıdan hassas ürünler DVD ve CD gibi çoğaltılabilecek ürünler Kitap ve dergi gibi basılı ürünler Yazılım programları Son kullanma tarihine sahip, çabuk bozulma riski taşıyan ürünler Mücevherat Uçak biletleri, tur ve otel hizmetleri AYIPLI ÜRÜNLER Ayıplı ürünler, açık ve gizli ayıplı ürünler olarak ikiye ayrılır. TKHK m. 10’a göre teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmıyor ise uygulanmaz. Satın aldığınız üründeki fiziki bir hasar yani kırık/ezik/yırtık vb., bu ürünü açık ayıplı ürün yapar. Eğer satın aldığınız ürünün böyle bir durumu varsa, satıcıya bu durumu bildirip iade sürecini başlatabilirsiniz. Gizli ayıplı ürünler ise, tüketicinin ilk bakışta fark edemeyeceği ve ürünün kullanımıyla ortaya çıkan hataları barındıran ürünlerdir. Gizli ayıp fark edildiği anda derhal satıcıya bildirilmelidir. TKHK m.12’ye göre ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zaman aşımına tabidir. Yani gizli ayıp olsa dahi iki yıl içerisinde fark ettiğiniz takdirde derhal satıcınız ile iletişime geçebilirsiniz. İnternet üzerinden satın aldığınız ürün size ulaştığında kargonuzu teslim alırken kargonuzu teslim aldığınıza dair imza atmadan önce, paketi açarak ürünün herhangi bir hasarı olup olmadığını mutlaka kontrol etmeniz gerekiyor. Çünkü eğer ürün herhangi bir hasar görmüşse, yine herhangi bir koşula bağlı olmadan ürün iadesi yapabilirsiniz. TÜKETİCİ UYUŞMAZLIKLARINDA HUKUKİ YOLLAR Bahsedilen tüm haklarınıza rağmen sorunlarınızın çözülemediği durumlarda, devreye Tüketici Hakem Heyetleri giriyor. Ancak Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilmek için, satın aldığınız ürün tutarının her sene değişen parasal sınırlara uygun olması gerekiyor. 2020 yılı için en fazla 10.390 TL olması gerekiyor. İstisnalar dışında TBMM Genel Kurulu'nda 22.07.2020 tarihinde kabul edilen kanunla Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a, “Dava şartı olarak arabuluculuk” başlığı ile 73/A maddesi eklenmiş, parasal sınır olan 10 bin 390 TL üzerindeki tüketici uyuşmazlıklarında mahkemeye dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Bu nedenle istisnalar dışında rakama bağlı olarak önce Arabulucuya başvuru ve anlaşma olmadığı takdirde dava açılması gerekmektedir. Hukuk mahkemelerinde ve özellikle bu tarz özel yetkili mahkemelerde komplike davalar için mutlaka avukatınızdan hukuki danışmanlık almanızı yahut işlemlerinizi avukat aracılığı ile yürütmenizi tavsiye ederiz. Sevgili Meslektaşım, kardeşim Avukat Büşra KARASABAN’ a yazının hazırlanmasında emeklerinde dolayı çok teşekkür ediyorum. Tekrar kavuşuncaya dek sağlık ve mutlulukla kalın.