Migren ve Botulinum Toksin (Botox) Tedavisi

Migren sık görülen, tarih öncesi çağlardan bu yana bilinen, yaşam kalitesini bozan, geçici olarak özürlülük oluşturan, kişiyi engelli hale getirerek iş gücü kaybına yol açabilen bir baş ağrısı hastalığıdır. Tüm dünya nüfusunun %15 ‘i migrenlidir. Türkiye de bu oran %16’dır. Kadınlarda erkeklerden yaklaşık 3 kat fazla görülmektedir. Ülkemizde her 5 kadından ve her 10 erkekten birisini etkilemektedir. Migren baş ağrısı ataklar halinde gelir. Atak sıklığı ve süresi kişiden kişiye değişebilir. Ancak bir atak en az 4 saat, en çok 72 saat sürer. Baş ağrısı genelde tek taraflıdır. Tek taraftan başlayıp başın iki yanına yayılabilir. İki yanlı başlayabileceği gibi, başın önünden, başın arkasından ve enseden de başlayabilir. Başın önünden arkasına, arkasından önüne yayılabilir. Ağrı genelde zonklayıcı, orta şiddetli ya da şiddetlidir. O kadar ki, hasta baş ağrısı nedeniyle günlük işlerini yapamaz duruma gelebilir. Baş ağrısı atağına ışıktan, sesten ve kokudan rahatsız olma hissi eşlik edebilir. Ayrıca bulantı hissi ve kusmada genellikle ağrıya eşlik eder. Bu tarz ağrılı günler bir ayın 15 gününden fazla sürerse bu tabloya “kronik migren” denilir. Kronik migrenlilerde yeterli doz da ve süre de ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalarda botulinum toksin (botox) tedavisi uygulanabilir. Botox migren de bilimsel çalışmalarla etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemidir. 2010 yılında yayınlanan PREEMPT çalışması sonuçlarına göre ağrı sıklığını, şiddetini ve ağrı kesici kullanımını azalttığı, yaşam kalitesini yükselttiği kanıtlanınca FDA onayı almış ve migren tedavi seçenekleri arasına girmiştir. Migrende botox, ayın en az yarısını baş ağrısı ile geçiren ve bu ağrılarının yarısından fazlası migren ağrısı şeklinde olan kronik migrenlilerde uygulanmaktadır. Bir ay içinde az sayıda migren atağı geçiren hastalarda etkinliği kanıtlanmamıştır.

Botox Migrende Nasıl Yapılır?

Migren botoksu, baş ve boyun cevresinde, beynin migrenle ilişkili bölgelerinin sinir sonlanmalarının bulunduğu alın, şakaklar, ense, boyun ve omuzlarda en az 31 noktaya, çok ince uçlu özel enjektörlerle yapılır. Uygulama sırasında oluşabilecek hafif ağrı hissi genellikle hastalar rahatlıkla tolere ederler. Uygulama sırasında en az 155 ünite ilaç kullanılır. Uygulamayı yapan nöroloji uzmanının uygun görmesi halinde bu noktaların dışında başka bölgelere de ek doz yapılabilir. Bu durumda en fazla 195 ünite uygulanabilir. Deneyimli bir hekim tarafından yapılıyorsa işlem 20 dakikada sonlandırılabilir. Uygulama sonrasında hasta işine ve diğer günlük yaşam aktivitelerine hemen geri dönebilir.

Nerede ve Kimler Tarafından Yapılmalıdır?

Migrende botulinum toksini tedavisi uygulaması; mutlaka klinik ortamında, hijyen ve sterilite kurallarına uygun olarak, doğru ürünle (Onabotulinum toksin A) doğru teknikle ve yeterli dozda, bu konuda deneyimli nöroloji ya da algoloji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Yanlış ve yetersiz uygulamalar nedeniyle çok değerli bir tedavi seçeneği olan botox maalesef etkisiz kalmaktadır. Ülkemizde yine maalesef ruhsatsız, etkinliği bilinmeyen botox ürünleri bulunmaktadır. Bunların migren hastalarına uygulanması hem sağlık açısından risklidir hem de tedaviye yanıt alınamaması ile sonuçlanabilmektedir. Oysa migren tedavisi; kişi özelinde planlanması gereken, sadece migren botoksundan ibaret olmayan, doğru tedavi edilmediğinde ağır sonuçları olabilen, kronik hastalık yönetimi ve uzmanlık gerektiren zor bir süreçtir. Ayrıca migren botoksu asla kozmetik bir uygulama değildir. Bu nedenlerle güzellik merkezlerinde, dermatoloji ve plastik cerrahi kliniklerinde migren tedavisi yapılmaya çalışılması doğru bir yaklaşım değildir. Migren tedavisi için botoks uygulaması 3 ay ara ile en az iki kez yapılmalıdır. Bu uygulamalar sonrasında başka uygulama gerekip gerekmeyeceğine hekim karar vermelidir. Yapılan çalışmalar ilk uygulamadan sonra hastaların çok büyük oranda yarar gördüğü, ancak çok az sayıda hastanın ilk uygulamadan yarar görmediğini göstermiştir. Bu nedenle, migrenli bir hastanın botulinum tedavisinden yarar görüp görmeyeceğini söyleyebilmek için en az iki kez uygulama yapmak gereklidir.

Aydın Özel Medinova Hastanesi

Nöroloji Uzmanı

Uzm. Dr. Ozan Sagut